Mijn eerste koude duik was de nieuwjaarsduik van 2010. Dat ging ongeveer zo. Ga ik het doen? Ja, ik ga het doen. Ok, dan niet meer nadenken. Verstand op nul. Uitkleden en gaan. Rennen naar het water. Shit, wat is die zee lang ondiep. Doorrennen, niet voelen. Diep genoeg hier? Ja! Ok! Gaan! Kopje onder, anders is het niet echt. Whaaahh, ok, omdraaien, en terug! Rennen, dat water uit. I did it! I did it! Terug bij mijn kleren pakte ik mijn handdoek. Wow, dat was koud! Maar yo, wat voel ik me lekker! Het nieuwe jaar kon niet meer stuk. En inderdaad, dat jaar ging er inderdaad heel veel veranderen, maar dat is een ander verhaal.
Was ik vanaf dat moment een koud water zwemmer? Nog niet nee, daar was meer voor nodig. Een structureler bezoek aan koud water. Want dat doet je lichaam er aan wennen. Maar dat wist ik toen nog niet. Het begon met Marijke. Doordat ik zo euforisch was die hele nieuwsjaarsdag, baalde zij. Zij had overgeslagen. Maar ze liet het er niet bij zitten. Zij had weleens gehoord dat mensen het hele jaar door zwemmen. Daar had zij geen nieuwjaarsduik voor nodig. Zij ging gewoon een willekeurige winterdag. En was verkocht. Nu waren de rollen omgekeerd en moest ik telkens aanhoren hoe heerlijk dit was en dat ik dat toch oók moest proberen. Koukleum als ik was, zag ik echt niet waarom.
Tot ergens in het volgende najaar. Goed ik ga wel mee. Het water was al serieus koud. Ik stond al tot mijn bovenbenen in het water. Mijn hele lijf zei dat dit geen goed idee was. Toen werd mij van de kant toegeroepen: je moet doorlopen, dat is marteling wat je doet! Inmiddels weet ik wat de roeper bedoelde. Als je benen in het koude water staan, trekken alle spieren zich daar hevig samen, wat pijn doet als die spieren dat nog niet gewend zijn. En al je aandacht gaat dan daarnaar toe. Maar loop je meteen door met je hele lichaam het water in, dan verdeel je alle aandacht evenredig over een veel groter oppervlak van je lijf. De pijn is dan véel minder. Dus ik liep door, maakte een paar zwemslagen, vond mijzelf geen held en verliet al heel snel weer het koude water. Maar na afloop opnieuw dat euforische gevoel! Nu was ik wél verkocht.
Op het Rudolf Steiner College gaf ik toen nog biologie. En in klas 9 (dat is klas 3 op een reguliere middelbare school) staan de 12 zintuigen van het menselijk lichaam op het programma. Eén daarvan is het temperatuurzintuig. Een mooie manier om dat te bespreken is aan de hand van Iceman Wim Hof. In een TED-talk met een wetenschapper wordt Wim in een bak met ijs geplaatst, terwijl de onderzoeker in steenkolenengels uitlegt wat er in zijn lichaam gebeurt. Kern: zijn organen blijven keurig op 37,5°C, terwijl de temperatuur van zijn huid daalt naar een graad of 5. En dat kan alleen als bloedvaten in de huid zich serieus vernauwen. Bij mij vernauwen die zich vaak zó ver, dat er van bloedstroom in mijn vingers geen sprake meer is. Dat heet dan het fenomeen van Raynaud. Gelukkig kun je daar heel oud mee worden.
Het sterke vernauwen van die bloedvaten is wat de pijn geeft als je het koude water in loopt. Maar die pijn is nu juist het interessante aan de koud water ervaring. Mijn stelling is dat onze hang naar comfort watjes van ons heeft gemaakt. Ik durf zelfs te beweren dat we ziektes hebben ontwikkeld doordát we niet met weerstand hebben leren omgaan. Het is algemeen bekend dat ons immuunsysteem ‘in slaap valt’, als het niet aan ziekteverwekkers wordt blootgesteld. Als we alleen maar doen wat prettig voelt, als we vermijden wat ook maar een beetje onbehaaglijk is, wordt ons lichaam niet meer uitgedaagd. Dat geldt niet alleen lichamelijk, ook psychologisch. Niet voor niets is exposure therapie gebaseerd op het aangaan van je angsten. Wat het feitelijk doet is het verruimen van je vrijheid. En dat is ook precies wat het aangaan van de pijn met je doet: het verruimt je vrijheid. En dat geeft een heel lekker gevoel.
Ik loop graag hard. Liefst in de duinen, zoals ook die keer in het najaar dat het waaide en al schemerde. Ik had mijn rondje gemaakt en kwam terug bij mijn spullen die ik had verstopt in een bosje bij het duinmeer. Toen begon het te sneeuwen. Natte koude sneeuw. Een ware sneeuwstorm stak op. Ik kleedde mij uit en liep het water in terwijl witte watjes om mij heen het water bereikten en er in smolten. De vrijheid die ik voelde, daar in mijn eentje, bijna donker, bij weersomstandigheden die naar haardvuur doen verlangen, is moeilijk in woorden te vatten.
Comments